Standaardtaal

03-06-2025


Begrijpelijke overheidstaal

De Taalunie streeft ernaar om het belang van begrijpelijke taal duurzaam onder de aandacht brengen van de overheid. Dat is belangrijk omdat iedereen moet kunnen begrijpen wat de overheid doet, zegt, biedt en vraagt. Want alleen dan kan iedereen goed meedoen in de maatschappij. Voor dit doel werkt de Taalunie nauw samen met communicatiespecialisten, onderzoekers en Nederlandse en Vlaamse overheidsorganisaties. Onze belangrijkste beleidspartners bij de overheid zijn het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en het departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken van de Vlaamse overheid.

In 2016 richtten we het Nederlands-Vlaamse Netwerk Begrijpelijke Overheid (NBO) op om overheidsinstellingen in Nederland en België aan te zetten om samen te werken rond begrijpelijke taal: informatie en ervaringen uitwisselen, modellen en instructies delen, en gezamenlijke acties en beleid opzetten.

Schrijftips via Direct Duidelijk en Heerlijk Helder

Die uitwisseling vindt sinds 2018 in het bijzonder plaats tussen twee landelijke campagnes/actieprogramma's waarbij de Taalunie betrokken is: Direct Duidelijk (samenwerking met onder andere het ministerie van BZK en Gebruiker Centraal) en Heerlijk Helder (samenwerking met Team Taaladvies namens het departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken van de Vlaamse overheid). Op de websites van deze partners staan tips, adviezen en modellen voor begrijpelijk taalgebruik en alle informatie over acties en activiteiten.

Twee andere belangrijke partners die tips en handreikingen verspreiden, zijn de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Wablieft.

Heerlijk Duidelijkdag

Op 21 mei 2024 organiseerde de Taalunie voor 400 bezoekers uit Nederland en Vlaanderen de Heerlijk Duidelijkdag. Het doel van deze dag was om kennis en tips uit te wisselen over de grenzen heen én tussen verschillende sectoren: de overheid, het recht, de zorg en het hoger onderwijs. Bekijk hier het verslag van de Heerlijk Duidelijkdag 2024.

Monitoronderzoek naar de begrijpelijkheid van overheidsteksten

In Nederland hebben de Universiteit Utrecht en de HAN University of Applied Sciences in opdracht van de Taalunie en met steun van het ministerie van BZK twee landelijke monitoronderzoeken uitgevoerd naar de begrijpelijkheid van overheidsteksten. De rapporten met de conclusies en aanbevelingen voor overheidsorganisaties staan onder 'Publicaties' in dit dossier. In 2024-2025 is als vervolg hierop een gemeentelijke monitor-pilot uitgevoerd, waarin gemeenten leren om in hun eigen context de begrijpelijkheid van hun teksten te meten.

Begrijpelijke taal in het hoger onderwijs

De Taalunie organiseerde in 2023-2024 met steun van het ministerie van BZK workshops ‘begrijpelijke overheidstaal - helder schrijven’ voor studenten en docenten op hogescholen en universiteiten in Nederland. In 2025 voeren we dit workshopproject uit in Vlaanderen, in samenwerking met Wablieft. Kijk voor meer informatie op de webpagina van Wablieft. Het doel van de workshops is om al tijdens de opleiding bewustzijn te creëren voor het belang van begrijpelijke overheidscommunicatie en om startende ambtenaren meteen al handvatten mee te geven voor hoe je in duidelijke taal communiceert. Bovendien inspireren we opleidingen om het onderwerp blijvend aandacht te geven in hun lesprogramma’s. In 2025 ontwikkelen we in samenwerking met Onze Taal leshulpmiddelen om opleidingen hierbij gerichter te ondersteunen en inspireren en nóg meer studenten te bereiken.

Internationale standaard voor duidelijke taal

Drie internationale organisaties (PLAIN, Clarity en Center for Plain Language) wilden in de beginjaren 2000 gaan samenwerken rond duidelijke taal. Daarvoor richtten ze The International Plain Language Federation (IPLF) op in 2007. Sinds enkele jaren werken ze binnen IPLF aan een internationale standaard voor duidelijke taal. In 2023 is het eerste deel (van de vier) van deze standaard officieel gepubliceerd door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO). Meer informatie over de standaard is te vinden bij Gebruiker Centraal.

Pilotproject Duidelijke Taal met technologie (AI)

In 2024 voerden het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en de Taalunie het pilotproject Duidelijke Taal uit. Ons beleid was er in de afgelopen jaren op gericht om tekstschrijvers zelf hun teksten te laten vereenvoudigen. De huidige, snelle ontwikkelingen op het gebied van AI bieden mogelijkheden om dit werk (ook) door machines te laten uitvoeren. In dit pilotproject onderzochten we in hoeverre dit nu kan en hoe goed dat gaat. Bekijk de resultaten op de website van het INT.

Ook bij andere organisaties wordt nieuwe technologie ontwikkeld. Bekijk het verslag van het webinar op 27 maart 2025 over de inzet van nieuwe technologie bij Gebruiker Centraal.

Begrijpelijke juridische taal

Bekijk voor informatie en tips over begrijpelijke juridische taal (bij de overheid) het dossier Begrijpelijke rechtstaal.

Actueel

Verkenning: gebruikt jouw organisatie de ISO-standaard voor duidelijke taal?

Begrijpelijkheid

Lesmateriaal duidelijke overheidstaal: help mee en volg ons project

Begrijpelijkheid
podium plenaire zaal event Netwerk Direct Duidelijk live: blik op beeld op 11 maart in Rotterdam

Hoe kun je de begrijpelijkheid van teksten versterken met beeld?

Begrijpelijkheid
Evenement
+2 +3
  • Kennisdeling
  • Toegankelijk

Ben jij beter in taal dan de computer?

'Begrijpelijke taal is belangrijk voor iedereen'

Heerlijk Duidelijkdag 21 mei: een inspiratiedag van de Taalunie over begrijpelijke taal

Begrijpelijkheid

Duidelijke juridische taal in communicatie over toeslagen

Begrijpelijkheid

Aanbod: workshop begrijpelijke overheidstaal voor Nederlandse hogescholen en universiteiten

Begrijpelijkheid
Overheid

Ga naast de inwoner staan

Begrijpelijkheid

‘Het is makkelijker om iets aan te leren dan om iets af te leren’

Heerlijk Helderdag op 9 oktober: schrijf je nu in

Terugkijken: webinars begrijpelijke juridische communicatie

Trainingen over duidelijke juridische taal bij de Nederlandse overheid

deelnemer lezersonderzoek

Monitoronderzoek: overheidsteksten te moeilijk voor zeker 30% van de Nederlandse bevolking

Begrijpelijkheid

Dit voorjaar: drie webinars over heldere juridische communicatie

Hoe schrijf je een duidelijke juridische tekst?

Campagne 'Duidelijk.' voor begrijpelijke overheidscommunicatie van start

Heerlijk Helderdag 2022 in het teken van heldere brieven en mails

Vervolgonderzoek monitor begrijpelijkheid overheidsteksten

De Watergroep wint de Heerlijk Helderprijs 2021

Iconen in openbare ruimte niet altijd goed begrepen

Nog werk aan begrijpelijke overheidsteksten

Sander Lubberhuizen, bedrijfsleider Energiek Apeldoorn bij gemeente Apeldoorn

Prijs voor heldere overheidstaal voor gemeentes Apeldoorn, Hof van Twente en Den Haag

Begrijpelijkheid
Direct Duidelijk Prijzen 2020

Nomineer een collega of organisatie voor de Direct Duidelijk Prijzen 2020

Direct Duidelijk Prijzen 2020

Begrijpelijkheid

Overig

Talkshow ‘Get the picture - de zin en onzin van iconen’

Publicaties

Hopende u hiermede van dienst te zijn

Schrijftips
Schrijfwijze

Monitor begrijpelijke overheidsteksten

Onderzoek naar het gebruik van iconen als middel voor inclusievere gemeentelijke communicatie in Nederland en Vlaanderen

Monitor Begrijpelijkheid overheidsteksten 2022

Meer dossiers