21 feb 2025

Engelse boeken: de hypocrisie van de deeltijdlezers

Tijdens de Week van het Nederlands organiseerde de Taalunie een opiniestukwedstrijd voor jongeren uit het secundair en voortgezet onderwijs. Meer dan 200 jongeren (!!!) schreven over de rol van het Nederlands in een veranderende wereld. De jury, waaronder Gunther Van Neste, koos Festine Donckers als winnaar. In haar opiniestuk “Engelse boeken: de hypocrisie van de deeltijdlezers” neemt ze het fenomeen onder de loep van jongeren die liever in het Engels lezen. Lees het volledige opiniestuk hieronder!

Ik heb het gehad. Het zit me tot hier. The drop in the emmer who is totally full. Ik vrees dat als ik nog één keer iemand hoor stuntelen over de titel van een Engels boek, ik zal sterven aan een overdosis plaatsvervangende schaamte. Vertel me alsjeblieft sinds wanneer het lezen van Engelse literatuur een statussymbool is. Tegenwoordig is het een grotere prestatie om de nieuwste BookTok-sensatie te kiezen dan de literaire hoogstandjes van onze Nederlandstalige cultuur.

Wel, u leest het hier als eerste: het is allemaal een hype. Naar de volgende zonderling die u met een zelfvoldane grijns komt vertellen dat hij in het grote almachtige Engels leest, mag u van mij een denkbeeldige middelvinger opsteken. Want geloof me, hij is niet beter of intelligenter, maar wel een slaafse volgeling van een hype en blind voor het mooie der Nederlandse taal. Laten we eerlijk zijn: niet iedereen is een taalwonder. In goede boeken schuilen vele nuances en subtiliteiten die mensen vaak niet meekrijgen, zelfs niet in hun moedertaal. Stel u voor dat je dan ook hierin zou moeten slagen in een taal die je niet eigen is. Wat is de waarde van een boek als je het verhaal niet volledig begrijpt? Het idee dat 'iedereen wel Engels spreekt' is een misvatting die ons berooft van het plezier en de diepgang van onze moedertaal, gewoon omdat het hip is om in het Engels te lezen.

Vertalingen zijn geen luxe; ze zijn een noodzaak. Literatuur moet voor iedereen toegankelijk zijn. Het is onzin om te denken dat lezen enkel dient om je intellect te tonen. Het maakt niet uit of je een bestseller van een Britse auteur of een meesterwerk van een Nederlandstalige schrijver leest. De inhoud is wat telt. Ik vind het altijd fantastisch en tegelijk fascinerend om vertaalde werken te verslinden. Ik vraag me ook echt af of de vertaler op sommige delen heeft moeten zwoegen, ze heeft moeten herwerken tot hij of zij vond dat de nuance van de originele taal correct werd weergeven in het o zo mooie Nederlands. Het zou zonde zijn om zijn dat werk niet te appreciëren. Dan is er de mythe dat je slimmer of meer cultured bent als je alleen maar boeken in dé wereldtaal leest. Dit soort snobisme is zo ver van de werkelijkheid verwijderd. Ik begrijp zeker het verweer dat je je Engels kan verbeteren door het te lezen.

Nu speel ik even advocaat van de duivel: maar niet iedereen leest om bij te leren. Velen doen het voor de ontspanning. Het lezen van boeken in een taal die je niet volledig beheerst, maakt je geen betere lezer. Integendeel, het belemmert je leesplezier en -ervaring. Verwaarloos daarom de rijkdom van onze eigen taal niet.

Nu zit je natuurlijk met de prangende vraag: welke leerkracht Engels heeft jou pijn gedaan? Niemand. Ik meen het. Deze klaagzang ontstond niet uit wrok voor de Engelse taal en literatuur. Ook niet vanwege vaderlandsliefde. Dit werd neergeschreven uit bezorgdheid. Zelf spreek ik en lees ik ook vloeiend Engels. Ik zie met lede ogen toe hoe de Nederlandse taal langzamerhand niet meer geapprecieerd wordt. Degenen die hetzelfde als ik zouden durven beweren, zullen waarschijnlijk ook nerds genoemd worden, maar het wordt tijd dat we opkomen voor de cultuur van de Lage Landen.

Laten we dus afstappen van deze hype. Vertalingen zijn geen overbodige luxe; ze zijn een cruciaal onderdeel van onze culturele identiteit. Laten we onze eigen taal vieren in plaats van ons te laten verleiden door de schijnbare superioriteit van het Engels. Want uiteindelijk, wie de nuance mist, mist de ziel van het verhaal. En dat zou hier pas de echte schande zijn.