Tijdens het academiejaar 2022-2023 kregen de studenten van de vakgroep Nederlands aan de Taras Shevchenko National University of Kyiv een extra aantal uren Nederlands aangeboden. Het doel hiervan was om de studenten, die door de oorlog in het buitenland of buiten Kyiv verblijven, samen te brengen en te motiveren om hun studie Nederlands voort te zetten.
De Taalunie financierde dit project, genaamd ‘Nederlandstalig Club in Exil’. Docenten Olha Petrenko en Nataliya Karpenko gingen met de projectdoelstellingen aan de slag om voor een gevarieerd aanbod voor de studenten te zorgen.
Plezier in poëzie
De colleges van Nataliya, samengebracht onder de titel “Plezier in poëzie”, gingen met name over Nederlandstalige literatuur en literair vertalenp.
‘De cursus was “student-gestuurd” opgebouwd. De studenten gaven vroeg in de cursus aan waaraan ze zouden willen werken en dat heeft de precieze invulling van de cursus bepaald. Ze maakten kennis met fundamentele verschijnselen voornamelijk binnen de moderne en de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Ze maakten zich termen uit de literatuurwetenschap eigen en onderzochten op basis van eigen ervaringen wat nodig is om tot een goede literaire vertaling te komen. Alle bevindingen, inclusief praktische observaties van de studenten, legden we vast in een online document.’ Alle andere materialen van de cursus verzamelde Nataliya eveneens online, waaronder een overzicht van de behandelde teksten, een stappenplan voor close reading van een poëtische tekst en video-opnames van alle acht colleges. ‘Tijdens de cursus hadden we meerdere keren te maken met technische problemen of stroomuitval. Om deze gebreken op te vangen, besloot ik om alle colleges op te nemen en online beschikbaar te stellen zodat de studenten ze ook op een ander moment konden bekijken.’
Ook spreekvaardigheid kwam aan bod. Hoewel er geen taaltoets afgenomen is aan het einde van de cursus, denkt Nataliya dat de spreekvaardigheid van de studenten B1-niveau of zelfs hoger bereikt heeft. ‘De studenten kregen de kans om hun spreekvaardigheid in het Nederlands continu te oefenen. Ik verzorgde alle colleges in het Nederlands, met authentieke video’s en teksten. De studenten konden, in de professionele context van de geschiedenis van de Nederlandstalige literatuur en het literair vertalen, prima meepraten en meedenken.’ Een van de studenten geeft aan: ‘De cursus heeft een grote invloed gehad op mijn spreekvaardigheid in het Nederlands. Ik voel me nu veel zelfverzekerder in het spreken en schrijven van de taal.’
Een waardevol project
Door de moeilijke omstandigheden werd gekozen om de drempel van de cursus te verlagen: huiswerkopdrachten waren optioneel en studenten moesten niets. Ze kregen geen cijfers. Zo bleef, volgens Nataliya, de psychologische integriteit van de studenten intact, terwijl de studenten die het aankonden echt vooruitgang konden maken. ‘In het vervolg zou ik deelname aan de cursus misschien toch wel officieel belonen. Dat studenten bijvoorbeeld een halve punt kunnen verdienen door de cursus te volgen, via de praktijkopdrachten die tijdens colleges gedaan worden. We verrichten veel werk tijdens de colleges en daar steken de studenten sowieso iets van op. Bovendien zou dit misschien nog enkele studenten over de drempel helpen.’
Het gebrek aan een officiële beloning nam echter niet weg hoe waardevol de colleges waren. ‘Ik merkte dat studenten het fijn vonden om met iets ander bezig te zijn dan de oorlog, al was die op de achtergrond zeer aanwezig. Op directe vragen over het onderwerp wilden ze maar heel kort reageren, alsof ze het wilden ontvluchten, maar toch maakte de bespreking van allerlei literaire teksten veel los in de vorm van indirecte, bijna terloopse opmerkingen. In een van de laatste colleges merkte een student op dat literaire teksten lezen juist op dat moment erg nuttig was, omdat de teksten je helpen bij het verwoorden van je indrukken en gevoelens. In mijn cursus nam ik meerdere teksten op die met oorlogstrauma te maken hebben, maar ik behandelde ook heel bewust andere teksten zoals liefdes- of gelegenheidspoëzie om de studenten wat lucht te geven.’ Eén student drukte haar gevoelens zo uit: ‘Ik ben nu overtuigd dat Nederlandstalige literatuur zeer gevarieerd is. Die gaat niet gewoon over dagelijkse routine maar ook over afschuwelijke globale gebeurtenissen zoals oorlog. Nederlandstalige dichters uiten hun gevoel over de oorlog en dat is een grote steun.’
Nataliya: ‘Daarom zie ik de meerwaarde van de cursus in een kans voor de studenten om door te gaan met hun studie, ook onder moeilijke omstandigheden, en in het feit dat literaire teksten ze een manier hebben gegeven om hun ervaringen een plekje te geven. Het project Nederlandstalige Club in Exil is volgens ons een succes geweest. De studenten hebben de projectdoelstellingen behaald en hebben een stapje verder gezet in hun studies.’
Meer weten? Via onderstaande berichten lees je hoe de studenten van de inmiddels gesloten afdeling Nederlands aan de Kyiv National Linguistic University hun studie voortzetten:
