Het succesverhaal van dr. Sofie Claerhout (KU Leuven) illustreert de kracht van wetenschapscommunicatie. In 2019 werd haar baanbrekende DNA-verwantschapsonderzoek bekroond op het wereldcongres voor forensische genetica in Praag. Toch raakte haar missie pas echt in een stroomversnelling toen ze haar werk buiten de universiteitsmuren begon te delen.
“Mijn CSY-onderzoek lost wereldwijd vastgelopen moordzaken op, maar in eigen land zit ik muurvast door de verouderde DNA-wet. Meer dan acht jaar pleit ik voor de broodnodige modernisering van onze wetgeving. Dankzij heldere wetenschapscommunicatie en een flinke dosis moed, bereikte mijn oproep uiteindelijk minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. Hij doopte ons wetsvoorstel tot de ‘wet Claerhout’ en beloofde ermee aan de slag te gaan.”
Wetenschap is voor de wereld
“Wetenschap is er niet voor wetenschappers, maar voor de wereld”, zo stelde voormalig rector van de Vrije Universiteit Brussel Caroline Pauwels. Dit idee stimuleert onderzoekers om hun bevindingen en inzichten niet uitsluitend in Engelstalige vakbladen te publiceren, maar ze ook in begrijpelijk Nederlands te delen met een breder publiek.
Nederlands als wetenschapstaal
Vlaams Minister voor Wetenschapsbeleid Jo Brouns deelt deze visie. “Vlaanderen staat aan de top in Europa wat betreft onderzoek en innovatie. We willen die kennis en expertise ook tot in de huiskamer van de Vlamingen krijgen. Zo kunnen we jongeren inspireren en enthousiasmeren om ook voor STEM-richtingen te kiezen. De oplossingen van morgen komen immers van hen. Daarom is het goed dat we ook voldoende aandacht hebben voor Nederlands als wetenschapstaal. Zodat we in een duidelijke en heldere taal het onderzoek kunnen communiceren, zodat de Vlaming dat ook begrijpt.”
Evenement en schrijfcoaching
Het FWO neemt nu concrete stappen om dit te realiseren. Vanaf eind oktober worden FWO-onderzoeker gevraagd om de belangrijkste bevindingen van hun afgeronde onderzoek in een beknopt Nederlandstalig populairwetenschappelijk artikel te gieten.
Om dit te lanceren, organiseerde het FWO, in samenwerking met SciMingo en de Taalunie, een evenement tijdens de Week van het Nederlands. Onder de noemer “Breng wetenschap tot leven met het Nederlands” vond op donderdag 5 oktober een panelgesprek plaats in Brussel, waarin dr. Sofie Claerhout, en FWO-voorzitter prof. dr. Willy Verstraete het belang van Nederlandstalige wetenschapscommunicatie bespraken.
''Tot hiertoe zaten onderzoekers die aan wetenschapscommunicatie deden als het ware in een vacuüm. Wetenschapscommunicatie werd nog te weinig gehonoreerd. Maar het beleid en instellingen zoals het FWO, maar ook de Vlaamse universiteiten zetten hier steeds meer op in”, aldus prof. Verstraete.
Daarnaast gaf Eos-redactrice Ilse Boeren wetenschappers in een inspiratiesessie ook de nodige tips en trucs voor het schrijven van een populairwetenschappelijk artikel over hun onderzoek. In de komende maanden volgt een tour langs de vijf Vlaamse universiteiten. Daarin zal SciMingo, in samenwerking met Eos Wetenschap en met steun van de Taalunie, schrijfopleidingen organiseren om FWO-onderzoekers te helpen hun onderzoek toegankelijk te maken voor een breder publiek.
Het FWO stimuleert en ondersteunt door financiële steun het fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, het strategisch basisonderzoek, het klinisch-wetenschappelijk onderzoek, de aanschaf van zware en middelzware onderzoeksinfrastructuur en het beheer van grote rekencapaciteit in Vlaanderen. Het FWO hecht veel belang aan het versterken van het maatschappelijk draagvlak voor wetenschap. Dit kan onder andere bereikt worden door wetenschapscommunicatie.
SciMingo is een in Brussel gevestigde non-profitorganisatie die zich actief inzet voor wetenschapscommunicatie. SciMingo wil wetenschappers ondersteunen om hen zo maximaal te helpen communiceren naar het publiek.
Uit onderzoek naar de staat van het Nederlands blijkt dat het gebruik van Nederlands in sommige wetenschappelijke domeinen onder druk staat. Dat verdient aandacht, vindt de Taalunie: voor de ontwikkeling van het Nederlands is het immers belangrijk dat het in alle domeinen gebruikt blijft worden, ook in het wetenschappelijke domein. Dat sluit het gebruik van andere talen niet uit, maar nodigt uit om steeds goed na te denken over de rol en positie van het Nederlands ten opzichte van die andere talen. Dit geldt ook voor het gebruik van het Nederlands in communicatie over wetenschappelijk onderzoek.
