Werken met een vertaalmachine

Vertaalmachines kunnen voor iedereen in allerlei situaties nuttig zijn, begint Emma Hartkamp. “Of je nu snel wilt weten welke voorzieningen er in je accommodatie in Bulgarije zijn, je een nieuwsartikel in een andere taal probeert te doorgronden of een e-mail van een buitenlandse collega of vriend wilt lezen: een automatisch vertaalsysteem helpt je om snel de essentie van de boodschap te begrijpen.” Met daarbij altijd de waarschuwing of disclaimer dat het om een ‘ruwe’ vertaling gaat: de kwaliteit en de nauwkeurigheid kunnen variëren afhankelijk van het soort tekst en de betrokken talen.

“Bovendien verschilt het per gebruik en gebruiker wat je met de machinevertaling doet”, vervolgt Emma. “Voor een kleine persoonlijke vertaalvraag bereik je direct je doel met de automatische vertaling, maar als je een juridische brief moet vertalen en zeker moet weten dat alle informatie er correct in staat, kun je nooit volstaan met alleen de machinevertaling. Het is dan een prettig hulpmiddel om sneller te kunnen werken en tijd te besparen, maar een mens moet altijd nog kijken naar zowel de originele tekst als de vertaling.”

Het populairste en bekendste vertaalsysteem is Google Translate, maar er zijn meer systemen, en sommige zijn in het bijzonder geschikt voor een bepaalde doelgroep – eTranslation is daar dus een voorbeeld van. Maar wat maakt het nu zo geschikt voor overheden?

Tekstgenre

Carole Tiberius: “Als je een tekst vertaalt, helpt het als de vertaalmachine is gebaseerd op of ‘getraind’ met teksten van hetzelfde type. Doordat de machine typische formuleringen uit het genre kent en dus herkent, vertaalt ze makkelijker én beter. Omdat eTranslation is gebaseerd op decennialang werk van vertalers van de EU, levert het uitstekende resultaten voor documenten over EU-beleid, maar ook voor andere vakgebieden en lokale overheidsteksten wordt de kwaliteit beter, omdat het op steeds meer verschillende teksttypen wordt getraind. Bovendien is het in eTranslation mogelijk om het domein van de te vertalen tekst te selecteren, zodat de machine weet om wat voor soort tekst het gaat en ze de vertaling hierop kan aanpassen.”

Veiligheid

Dat het een gratis systeem is, is natuurlijk ook een voordeel, maar het grootste pluspunt voor overheden is de veiligheid. “Teksten worden verwerkt in een beveiligde omgeving en gewist na maximaal 24 uur. De gebruiker kan er zelfs voor kiezen de vertaling te laten wissen zodra deze is opgehaald”, legt Emma uit. “Voor de verdere training en ontwikkeling van het systeem zou het bewaren van teksten nuttig zijn, maar eTranslation kiest hier heel bewust voor het belang van de gebruiker.”

Aan het trainen van het systeem wordt overigens wel op een andere manier gewerkt, door het ‘European Language Resources Coordination’-initiatief, afgekort ELRC. Dat is een project van de Europese Commissie dat de verdere ontwikkeling van eTranslation ondersteunt door in alle Europese landen taaldata op vrijwillige basis te verzamelen. In Nederland is Carole hiervoor de contactpersoon. Direct een oproep: taaldata om het systeem verder mee te trainen (zowel eentalige als meertalige teksten) zijn welkom via elrc@ivdnt.org.

Hoe ga je aan de slag met eTranslation?

Iedereen weet Google Translate te vinden, maar voor het gebruik van eTranslation moet je even weten waar je moet zijn. En je moet een paar stappen zetten. Emma: “Je maakt met je mailadres eerst een ‘EU login-account’ aan, vervolgens een eTranslation-profiel (met hetzelfde e-mailadres) en dan kun je beginnen met vertalen op webgate.ec.europa.eu/etranslation. Dat zijn twee stappen, maar als je eenmaal binnen bent, kun je direct en eenvoudig aan de slag met vertalen van en naar de EU-talen, Noors, IJslands, Chinees, Japans, Arabisch, Russisch, Turks en Oekraïens.” Carole vult aan: “En er zijn mogelijkheden om het nóg gemakkelijker te maken. Zo kun je eTranslation via een API in je eigen digitale systemen integreren.” De eTranslation-helpdesk kan hierbij helpen.  

Uitnodiging: eTranslation-workshop op 14 december

Omdat eTranslation in het Nederlandse taalgebied nog niet breed bekend is, in het bijzonder niet bij de doelgroep waar het zich specifiek op richt, medewerkers bij overheidsorganisaties, organiseren Emma en Carole workshops en webinars om het systeem onder de aandacht te brengen en toe te lichten. Op woensdagmiddag 14 december staat de volgende workshop gepland. In eerste instantie voor medewerkers van afdelingen vertalingen binnen Nederlandse ministeries, maar ook andere medewerkers bij overheidsorganisaties in Nederland en Vlaanderen zijn welkom. Ga naar deze pagina voor meer informatie.