Op maandag 10 oktober 2022 startte de campagne ‘Duidelijk.’, die overheden in Nederland aanspoort werk te maken van begrijpelijke communicatie. Voor een derde van alle Nederlanders is informatie van de overheid lastig te begrijpen, zo blijkt uit onderzoek naar overheidsdienstverlening. Voor laagopgeleiden is dat bijna twee derde. Burgers komen daardoor in problemen, bijvoorbeeld doordat ze niet goed doorhebben dat ze iets moeten betalen, of toeslagen of een uitkering mislopen.
Juridisch Nederlands
In de campagne ‘Duidelijk.’ gaat het vooral over de vraag hoe de overheid – zoals gemeenten, provincies, waterschappen en milieudiensten – duidelijke communicatie in de praktijk kan brengen. ‘De brieven die we nu aan mensen sturen roepen soms meer vragen op dan dat ze beantwoorden’, vertelt manager klantcommunicatie Caroline van den Wijngaard van uitkeringsorganisatie UWV. Burgemeester Frans Backhuijs van Nieuwegein heeft dezelfde ervaring: ‘Dat komt ook omdat juristen bang zijn dat een brief in begrijpelijke taal wettelijk niet volledig klopt.’ Voor Backhuijs is begrijpelijkheid het allerbelangrijkst. ‘Als het er echt op aan komt, pakken we die moeilijke wettekst er wel bij.’ Van den Wijngaard vult aan: ‘Duidelijke communicatie is essentieel. Als er iets niet goed gaat, kunnen de gevolgen in iemands leven heel groot zijn.’
Urgentie noodzakelijk
Van den Wijngaard en Backhuijs doen hun uitspraken in interviews die gemaakt zijn voor een documentaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aan de hand van deze korte film kunnen ambtenaren met elkaar in gesprek, waardoor het doel - duidelijke overheidscommunicatie – weer urgenter wordt. Dat is ook het idee achter de Direct Duidelijk Deal, die overheden kunnen ondertekenen. De deal geldt als een interne afspraak, die iedereen scherp moet houden en moet motiveren.
Direct Duidelijk Week
De aftrap van de campagne vond plaats tijdens de openingsbijeenkomst van de Direct Duidelijk Week. Deze week – die wordt gehouden van maandag 10 tot en met vrijdag 14 oktober 2022 – staat geheel in het teken van begrijpelijke overheidscommunicatie, met elke dag inspirerende sessies en trainingen voor professionals die bij de overheid werken aan begrijpelijke overheidscommunicatie. De week wordt georganiseerd door Gebruiker Centraal: een community voor professionals die werken aan gebruiksvriendelijke en inclusieve (online) dienstverlening en communicatie van de overheid. Op de site van Gebruiker Centraal kunnen professionals terecht voor inspiratie, praktische hulpmiddelen zoals een schrijfwijzer en het delen van kennis.
Direct Duidelijk Deal
Een speciaal initiatief van Gebruiker Centraal voor het bevorderen van begrijpelijke overheidstaal is de Direct Duidelijk Deal. Dat is een intentieverklaring voor overheden: een afspraak binnen je organisatie om duidelijk te communiceren. Met de deal laat je als organisatie zien dat je duidelijke taal belangrijk vindt en er actief mee aan de slag bent. Tijdens de openingsbijeenkomst van de Direct Duidelijk Week ondertekenden maar liefst 18 organisaties live de deal.
Bekijk hier een sfeerimpressie van de openingsbijeenkomst van de Direct Duidelijk Week.
De Taalunie zet zich al een aantal jaar actief in voor begrijpelijke overheidscommunicatie in Nederland en Vlaanderen. In Nederland organiseert de Taalunie samen met onder andere het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelacties (BZK) en Gebruiker Centraal onder de naam ‘Direct Duidelijk’ verschillende activiteiten om die begrijpelijkheid te bevorderen. In 2022 worden onder meer trainingen begrijpelijk juridische taal gegeven en meten de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Universiteit Utrecht in een monitoronderzoek de begrijpelijkheid van overheidsteksten over ‘betalen aan de overheid’ en ‘zorgaanvragen bij de overheid’ - met het doel die vervolgens te kunnen verbeteren.
In Vlaanderen werkt de Taalunie samen met het Heerlijk Helder-team van de Vlaamse overheid aan begrijpelijke overheidstaal. De Nederlandse en Vlaamse organisaties pakken ook samen activiteiten op en wisselen kennis, informatie en hulpmiddelen uit.
