31 jan 2020

Luistertaal: een onderzoek naar een laagdrempelige manier voor wederzijds begrip in meertalige situaties

Luistertaal houdt in dat gesprekspartners allebei een andere taal spreken, maar elkaar verstaan omdat ze de taal van de ander voldoende begrijpen. De Taalunie wil het gebruik van Luistertaal stimuleren als een laagdrempelige en effectieve manier om tot wederzijds begrip te komen in meertalige situaties.

Daarom heeft ze de Universiteit Utrecht gevraagd onderzoek te doen naar het gebruik van Luistertaal in de sectoren bouw, gezondheidszorg en onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Daaruit blijkt dat Luistertaal in de bouw positief kan bijdragen aan veiligheid en kwaliteitszorg, in de gezondheidszorg aan begrijpelijkheid en gezondheidsvaardigheden en in het onderwijs aan welbevinden en leren.

Hulpmiddel bij overleg

Bij het onderzoek zijn ook andere communicatiemiddelen in kaart gebracht die samen met Luistertaal worden gebruikt, waaronder tolken, schriftelijke vertalingen en pictogrammen. Bovendien keken de onderzoekers naar taalwetgeving en taalbeleid in de drie sectoren en of Luistertaal daar onderdeel van uitmaakt of zou kunnen uitmaken.

Uit het onderzoek blijkt dat in de bouw voornamelijk in formele overleggen Luistertaal wordt gebruikt, in combinatie met gebarentaal. In de zorg blijkt Luistertaal goed te werken in formele overleggen tussen personeelsleden in ziekenhuizen. In gesprekken met patiënten wordt Luistertaal gecombineerd met een tolk of met een zogeheten intercultureel bemiddelaar. In het onderwijs helpt Luistertaal om een tweede of vreemde taal te leren.

Spreekangst en emoties

In zowel het onderwijs als in de zorg is het gebruik van Luistertaal een belangrijk middel om gevoelens en emoties te kunnen uiten. Ook kan het gebruik van Luistertaal de spreekangst in een andere taal verminderen.

In organisaties en instellingen zijn niet altijd concrete afspraken over taalgebruik, waardoor Luistertaal vooral ad hoc wordt toegepast. Het zou kunnen helpen om meer over Luistertaal en andere communicatiemogelijkheden vast te leggen in taalbeleid.

Meer informatie over Luistertaal en het onderzoek

Het onderzoeksrapport 'Het gebruik van luistertaal in de praktijk' werd op 31 januari tijdens de Grote Taaldag in Utrecht gepresenteerd.

Download hier het onderzoeksrapport.

Lees hier meer over Luistertaal.